दक्षिणकाली हातामा ब्रम्हायणी, महेश्वरी, कुमारी, बाराही, इन्द्रयणी, चामुण्डा, गणेश र भैरबलगायत देवदेवीका मूर्ति छन् । शनिबार र मङ्गलबार दर्शनार्थीको भिड लाग्छ । तिर्थालुहरु कुखुरा, हाँस, राँगो, र बोकाको बली चढाउँछन् । यहाँ बडा दसैँका बेला विशेष मेला लाग्छ ।
पहिला दक्षिणकाली मन्दिर बज्रयोगिनीभन्दा माथि नर्गचो डाँडामा थियो । संस्कृतिविद् सुरेन्द्र मानन्धरकाअनुसार लिच्छिवी राजा प्रताप मल्लले आफना तान्त्रिक गुरु लम्बकर्ण भट्टाको सहयोगमा नदीको दोभानमा मन्दिर बनाएर श्यामवर्ण मूर्ति स्थापना गरेका हुन् । सपनामा दक्षिणकालीले आफनो वास्तविक रुपको मूर्तिसहित मन्दिर बनाउन आदेश दिएकाले राजाले नेपाल संवत ७७४ मा दोभानमा मन्दिर बनाएको भनाइ छ । दक्षिणकाली मन्दिरको दक्षिणमा दक्षिणकालीको माता स्थान छ । त्यहाँ ठूलो ढुङ्गा छ । त्यसमा कालीको पूर्णकदको मूर्ति छ । पहिलापहिला गोपालेश्र महादेवको दर्शनपछि मात्र दक्षिणकालीको दर्शन गर्ने चलन थियो । फपिङ–हेटौंडा सडकमार्गसँग जोडिएको मन्दिर क्षेत्र वनभोजस्थलका रुपमा समेत स्थापित भइसकेको छ । यही मन्दिरको नामबाट दक्षिणकाली नगरपालीकाको नामकरण गरिएको हो ।
दक्षिणकाली मन्दिर नेपालमा हिरिया, अद्भुत र भक्तिपूर्ण स्थल हो। स्थानीय लोगहरूले यहाँको पूजा-अर्चनामा लागेको अनुभव गरेका छन् र यो स्थल सांस्कृतिक धरोहरको रूपमा महत्त्वपूर्ण छ। सुन्दर प्राकृतिक वातावरणमा सुरक्षित रही, यो स्थान धार्मिक आनन्दमा लुट्दैछ।
महोत्तरी
सुन्दर प्राकृतिक वातावरणले यो स्थानलाई एक अलौकिक रूपमा बनाउँछ। मन्दिरको चारो पर्वतीय वातावरणले यहाँ आएका भक्तहरूलाई ध्यानमा लगाउँछ र यो स्थल ध्यान र साधना को लागि एक अत्यन्त उत्कृष्ट स्थान हो।
बागबजार, काठमाडौं
मैले दक्षिणकाली मन्दिरमा गएको अनुभव एक अद्भुत र भक्तिपूर्ण सागरको समान थियो। यो स्थल नेपालको हृदयभूमि हो, जुन धार्मिकता, सांस्कृतिक धरोहर, र प्राकृतिक सौन्दर्यसँग परिपूर्ण छ।
ललितपुर